مجله خبری مساجد

معماری این بنای تاریخی مشهد مسجد سجاد مشهد مانند سایر بناهای معماری ایرانی یک معماری درونگراست.

یک حیاط والا در بخش بیرونی کاروانسرا طراحی شده است که پیرامون آن حجره ها و غرفه های تجاری مکان شغل کسبه بازار هست.

تراس کوچکتر در ضلع شرقی سرای تاریخی عزیزالله اف تاسیس شده است که در حقیقت بخش سری کاروانسرا را تعریف و تمجید کرده است یا به نوعی اندرونی بنا را شکل می دهد و با در کوچکی به گذرگاه هم محلی نحوه پیدا می کند.

در معماری کاروانسرای رزرو مسجد سجاد مشهد عزیزالله اف در گذر فرصت تغییرات چندانی شکل نداده می باشد به جز تعدادی الحاق اضافی در بخش داخلی بنا که این الحاقات تغییرات کلی در معماری اصلی کاروانسرا ساخت و ساز نکرده هست.

ظاهرا کاروانسرای عزیزالله اف به‌ مرور فرصت به‌ شدت تخریب گردیده و هیچ گاه نوسازی‌های اصولی بر روی ان اجرا نشده میباشد.
به کارگیری از بام تحت عنوان انبار و اجبار اضافه توشه بر روی ان ، تکرار ایزوگام های گوناگون سبب تخریب بیشتر این نصیب از سازه شد‌ه‌است.
سبک بنا ای سقف در طبقات آدرس مسجد سجاد مشهد دوم و سوم که به طور تخت میباشد ولی سقف ها در طبقات نخستین و همکف به صورت طاقی تاسیس شد‌ه‌است طاق‌های ضربی، دهانه‌های بلندمرتبه دارا هستند و هرمورد از این بنا‌ها که زخم ببینند به‌طور حتم روی بنای بنا اثر منفی خواهد گذاشت.
از ان جایی که‌این سرای دیرین هنوز جز بازارها و جای های پررونق دادوستد در مشهد به‌حساب می‌آید و با دقت به وجود قابل مراعات اجناس در‌این بازار جمعیت متعددی در آنجا رفت و آمد می نمایند به جا مانده فرهنگی بر آن شد تا مرمت و اما مقاوم سازی کاروانسرای عزیزالله اف شماره تلفن مسجد سجاد مشهد تحت عنوان یک بنای تاریخی و به یاد ماندنی هرچه زودتر شروع گردد.

عصر حکومت سلطان عباس مسجد سجاد مشهد صفوی زمان طلایی مدل اصفهانی تحت عنوان “لبریز تزئین ترین” مدل معماری اهل ایران محسوب می‌شود. به حکومت وصال سلسله صفوی در کشور ایران موجب به وجود داخل شدن حکومتی شد که کشور ایران بعداز سلسله ساسانیان به خویش ندیده بود ، مذهب (شیعه) و تشکیلات ناشی از آن سبب ساز شوید که‌این دولت بر کل شئون معاش عموم مسلط شود.

نقطع ی عطف دریافت کردن حیات عقلی شیعه در‌این عصر که همراه با تجمع متفکران و اندیشمندان شیعه در مرکزها عمده آن زمانه به ویژه اصفهان رزرو مسجد سجاد مشهد و تبادل آراء و ذهن ها آن‌ها میباشد ، عصر جدیدی را در مورد حکمت و فلسفه شیعه به هم پا داشت و جلوه ای از فرهنگ وتمدن را و در‌این مملکت اساس گذاری کرد.

درباره مدل معماری اصفهانی آن را به چهار عصر تقسیم کرده اند که زمان اولیه در طی حکومت صفوی یا این که معماری صفویه را عصر آدرس مسجد سجاد مشهد شکوفایی آن می‌دانند. طرحهای هنری اسلامی سیرتکامل ای از طراحیهای سنتی اهل ایران می‌باشند که در زمان زیبایی و ملاحتی که در کاربردهای شماره تلفن مسجد سجاد مشهد متنوع و بر سطح اثرها و ابنیه متفاوت دارند.

مدرسه ها کهن بعد از مسجد دو‌مین مسجد سجاد مشهد بناهای اساسی کشور‌ایران میباشند. سوابق مکتب تحت عنوان محلی برای فراگیری به هنگامی پیش از اسلام بر می‌شود. و شاید بتوان اعلام کرد با پیدایش خط و به وجود وارد شدن دیوانخانه های دولتی و تجاری، لزوم وجود محلی جهت درس دادن آکادمیک علم ها پیدا شد. علامت های نخستین فرهنگی ـ تاریخی محلی تحت عنوان مکتب در شهر شوش در زمان ایلامی کشف شد‌ه‌است.

دیرین ترین بنای فرهنگی/ تاریخی مکتب، بقاع جمهوری اسلامی ایران، مرتبط با اواخر هزاره دوم قبل از به دنیاآمدن میباشد، که در شهر شوش کشف شد‌ه‌است. از عصر رزرو مسجد سجاد مشهد مادها با دقت به خلا خط، تاثیر مکتوبی در اختیار وجود ندارد. در زمان هخامنشیان، دبیرخانه هایی وجود داشت که به تصویب کارها مملکتی می پرداختند. در‌این زمان دو دیوان وجود داشت که آن را به خط میخی و آرامی مکتوب کرده اند. شواهد تاریخی آرم می‌دهد مکتب بهتر طب در مصر با حفاظت و کمکهای مالی داریوش تأسیس شد.

از مدرسه های تاریخی اساسی قبل از اسلام می اقتدار از مکتب جندی شاپور در خوزستان اسم پیروزی که در فلسفه و پزشکی آوازه آدرس مسجد سجاد مشهد داشت. با اعتنا به عظمت حکومت های گوناگون کشور‌ایران در آن روزگار و پیوندها تجاری و سیاسی در سرتاسر امپراتوری بزرگ و حتی فارغ آن، تربیت دبیران کارآزموده ما یحتاج بود. به علاوه وجود مذهب ها متعدد احتیاج به راهبان، مغان و همینطور شاگردان جهت تداوم و تسهیل شماره تلفن مسجد سجاد مشهد کارها مذهبی، سیاسی و تجاری داشت.

نمای بیرونی صحن داخلی مسجد سجاد مشهد مکتب غیائیه خرگرد و حجره های مکتب با کاشی معرق لاجوردی و گونه های هندسی مزین گردیده‌است.
واژه و کلمه مبارکه «الله» ، بارزترین آرم اسلامی، در نمای بیرونی با خط کوفی بنایی به طور دور از هم، در لابه لای تزیینات هندسی، به عمل رفته میباشد..
سراسر نمای مکتب غیاثیه خرگرد با تزیینات کاشی های معرق به رنگ لاجوردی پوشانده گردیده است.
نمای فرنگی مکتب، به طوری پیاده سازی گردیده رزرو مسجد سجاد مشهد که زیرا نگینی از فواصل بدور خیس قابل مشاهده میباشد.
همینطور نمای بیرونی طرفین ورودی مکتب غیائیه خرگرد را، طاق نماهایی مستطیل صورت در بر گرفته میباشد که در قضیه لاجوردی ، کتیبه ای با مضمون تکریم از گوهر بشاش، بانی مکتب، به اکران می‌گذارد. دورتا به دور کتیبه ، با نقوش اسلیمی گیاهی ، در رنگ هایی متنوع تزیین شد‌ه‌است .
در فضای فراتر کتیبه اساسی، با خط کوفی بنایی، کلمه و واژه مبارکباد نگاشته گردیده‌است.
در چهار کناره سازه ، چهار ساختمان بلند تزئینی جای دارد که از درون کناره های ایوان مرکزی یا این که میانسرا، به داخل آن می اقتدار رویه آدرس مسجد سجاد مشهد یافت.
در سه قوس میانی، با خط کوفی به طرز ی تزیین هندسی، کتیبه هایی با معنی ها قرآنی و اسماء الله نگاشته گردیده‌است.
در نصیب داخلی نمای بیرونی سردر ورودی، به طرز تزیین هندسی لوزی صورت، یار و همدم با کلمه و واژه مبارکه ی« الله»با کاشی معرق مزین گردیده‌است
فضای بیرونی سازه تماما کاشی کاری گردیده شماره تلفن مسجد سجاد مشهد است که در قسمت اعظم آن، خط بنایی و درنمای ورودی آن کاشی معرق به نحوه تزیین هندسی کاربرد داشته میباشد.
این ساختمان دارنده ایوانی مرکزی، دو ساختمان بلند کنجی و سه قوس میانی میباشد.

کاروانسرای ینگی امام از اثرها میراث مسجد سجاد مشهد از زمان صفویه میباشد که به امر پادشاه عباس صفوی ایجاد شده است.

ورقه ها مو جود در سازمان سندها و کتابخانه ملی کشور‌ایران نماد میدهد که در سال ۱۳۲۸ خورشیدی، سه دانگ کاروانسرای ینگی امام وابسته به امین‌السلطان و سه دانگ دیگر در تصرف اعتصام‌السلطنه و عیال امیرنظام بوده میباشد. در سندی دیگر روستای ینگی‌امام ملک امین‌الدوله و رزرو مسجد سجاد مشهد امین‌السلطان بوده که در زمانه هیاهو به تصاحب روس‌ها درآمده میباشد.

در زمان ناصرالدین فرمان روا، او امر تعمیر کاروانسرا را بخشید و گلشن مهمان‌منزل امین‌آباد درین فرصت به سازه افزوده گردیده‌است. در سندی دیگر که مرتبط با سال ۱۲۹۹ خورشیدی میباشد آمده که امین‌الدوله نصف ینگی‌امام را به امین‌السلطان فروخته میباشد.

به لحاظ میرسد ینگی‌امام در صدر و تا پیش از سال ۱۲۶۸ خورشیدی جزی املاک خالصه بوده میباشد و سپس در تاریخی که به صورت ظریف، معلوم وجود ندارد، به میرزا آدرس مسجد سجاد مشهد علی خان امین‌الملک واگذار گردیده و وی ابعاد نصف آن را به امین‌السلطان فروخته میباشد.

کاروانسرای ینگی امام در قول قاجاریه در سال های ۱۲۹۶-۱۳۰۰ ه.ق ، به مهمان منزل تبدیل شد و بر فراز تراس جنوبی اش بالاخانه ای مشتمل بر بر شش اتاق ساخته شد. این بالاخانه در سال ۱۳۱۶ مبتلا حریق سوزی شد و دیگر آن رونق قدیمی را پیدا نکرد. این سازه زمان ای در دست نیروی انتظامی شماره تلفن مسجد سجاد مشهد قرار گرفت و امروزه متروک میباشد. کاروانسرای ینگی امام در تاریخ درسال 1377 با شماره ۲۱۷۵ در فهرست اثرها ملی به تصویب رسیده میباشد.

بازار اراک یک کدام از بناهای اول شهر مسجد سجاد مشهد اراک میباشد که بر طبق برنامه ای از پیش اندیشیده تاسیس گردیده‌است و برخلاف بازارهای دیگر مسیر آن به طور آزاد و منحنی وجود ندارد، بلکه مسیرها منظم و دارنده تقارن هندسی می‌باشند.

بازار اراک در طول فتحعلی فرمانروا قاجار و به وسیله یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری در بافت مرکزی پادشاه آباد ( اسم قدیم اراک) نهاد نهاده شد. راسته بازار با گذرهای زیادی که آن را انقطاع می نماید. این بازار مبنی بر بافت شطرنجی شهر فرمانروا آباد قدیم را ساخته بود رزرو مسجد سجاد مشهد و از بازارهای زیبای کشور ایران به حساب می آید.

طرح و نقشه بازار که عنصر مهم و ردیف فقرات کالبدی اقتصادی شهر بوده به طور دو راسته سرپوشیده یکدیگر را انقطاع می نموده است.
بازار اراک به مرکزیت چهارسوق، دارنده دو مسیر شمالی جنوبی به ارتفاع ۷۲۰ متر و شرقی غربی به ارتفاع ۲۰۰ متر میباشد.
این بازار دارنده یک شالوده شمالی جنوبی به ارتفاع ۸۵۰ مترو یک پایه شرقی غربی به ارتفاع ۶۰۰ متر و پهنا ۵ متر بوده میباشد که از چهار جهت به دروازه های قدیم شهر متصل می گردیده‌است و فعلا قسمتی از بازارهای شرقی و غربی تخریب گردیده اند.
بر ارتفاع قامت کشیده و بلند بازار، ۲ بازوی آدرس مسجد سجاد مشهد عمودی از شرق به غرب در محل تلاقی چهارسوق، با سقف و گنبد مرتفع، بنای چهارراهی بازار را بدون نقص می نماید.
بازار اراک دارنده هشت گذر فرعی میباشد که عمود بر دو گذر مهم تشکیل شده اند و به نوعی استراتژیک ترین نقطه شهر در زمانهای پیشین بوده میباشد.
این راءس تبادل اقتصادی به گونه ای در شهر استقرار یافته که تحت عنوان محدود مهم کالبد شهر بر کل شهر احاطه داشته میباشد.
تیم تاریخی بازار اراک کلیه نیازهای شهرنشینی مثلا خزینه، مسجد، مکتب، آب انبارها، گذرها و کاروانسراها را در خویش مکان داده و در کنار تجارت و راسته های پررونق شماره تلفن مسجد سجاد مشهد شغلی با بقیه تاسیسات کاربریهای زیادی داشته میباشد.

رنگ در کاشی کاری مسجد نصیرالملک مسجد سجاد مشهد یکی تزئیناتی که به وفور در مسجد نصیرالملک شیراز تاسیس شده است، کاشی کاری میباشد. در مسجد نصیرالملک شیراز، کاشی سنتی مانند یک بوم نگارگری میباشد که عرصه نقش اندازی هنرمندان قرار گرفته میباشد و روی آن انـواع نقـوش گیاهی، هندسی و مناظر معماری نگارگری شد‌ه‌است
به حیث حرفه تشکیل داد، کاشی کاری سازه مشمول کاشی هفت رنگ، معـرق، معقلی (ترکیـب أجـر و کاشی) میباشد.
پالت رنگی کاشـی کـاری رزرو مسجد سجاد مشهد مسجد نصیرالملک تنـوع رنگ بخش اعظمی داراست و رنگهای گرم بیشتر قابل مشاهده میباشد.
در تزئینات کاشی کاری مسجد نصیرالملک شیراز شهامت و شجاعت و نوعی راحتی در اجرای اثر ها دیده میشود. هنرمند با جرات بسیار از رنگ و هیبت و ارکان جدید وارد در جهت ساخت‌و‌ساز بدعت و ابتکار عمل در کاشـی کـاری بهـره میباشد.
التفات جزء بر مجموع در نقوش منفـرد كـاملاً به چشم می‌خورد. در مخلوط بندی گونه های و رنگ ها اگرچه هنرمنـدان نـیـم نـگـاهی بـه سـنت داشته اند البته به صورت کلی اعتنا دورازشوخی به سـنـت هـای تصویری اصــل خـود نکرده اند. در ازای سعی برای اختراع بیشتر از عشق و علاقه به سنت یا این که رعایت آن مشهود است.
کاشی کاری مسجد نصیرالملک رنگ تنوع اکثری دارااست و غالباً رنگ های گرم قابل مشاهده میباشد. از بارزترین رنگ هایی که در‌این مسجد به چشم می خورد، رنگ آدرس مسجد سجاد مشهد صورتی یا این که به عبارتی گل سرخ میباشد که آن را بـه نـام مسجد صورتی شهره نموده است. آنگاه رنگهای گرم و براق به ویژه زرد به شـدت دارنده درخشندگی میباشد.
بقیه رنگ های مشکی، آبی‌رنگ لاجوردی، آبی‌رنگ فیروزه ای و سبز نیلی در اینجا وجـود دارااست. از کاشـی هـای مشکی رنگ و سفیدرنگ عمدتاً برای ساخت موضوع درون قاب استعمال شـده میباشد.
بدین نحو که با قضیه مشکی خط سپید و با شماره تلفن مسجد سجاد مشهد موضوع سپید خـط مشکی به دلیل کتابت اشعار و آیه ها قرآن مستعمل میباشد و نوعی مغایرت را پدید میاورد که موجب بهتـر خـوانـده شـدن نـقـوش مـی شـود. کتیبه های کاشی کاری آیه ها قرآنی مسجد نصیرالملک در نمـای خـارجی سازه و در دو ستون در نمای فوقانی و میانی سازه ایجـاد و نگاشـته شـده که به طور نواری آبی جناح فرنگی سازه را مزین کرده اند.

میدان امام خمینی (طهران) به صورت مسجد سجاد مشهد مستطیل و به ارتفاع ۲۲۰ متر و پهنا ۱۱۰ متر در دو طبقه در شمال ارک ساخته شـد.
طبقه همکف میدان توپخانه فضایی برای حفظ توپ ها و مهمات و طبقه فوقانی بـرای اقامت توپچیان در لحاظ گرفته گردیده بود.
میدان توپخانه به خیابـان هـای ناصر خسرو (ناصـريه)، باب همايون (الماسیه)، لاله زار، فردوسی(علاءالدوله یا این که سفرا یا این که امین السلطان )، امیر گسترده(لامپ گاز یا این که لامپ) و امام خمینی (مریضخانه یا این که سپه) متصل بوده میباشد.
ورودی این خیابان رزرو مسجد سجاد مشهد به میدان، از روش سردرها و دروازه ها قابلیت و امکان پذیر بوده که مجموعاً شش دروازه با اسم خیابانها، بر بدنه میدان به دور تادور تشکیل‌شده بود.
میدان امام خمینی طهران در زمان قاجار، در راس شهر و در مفصـل ارتباطی بخـش کهن و توسعه و گسترش ی نو و در مجاورت ارک حکومتی واقع گردیده‌است.
در همین زمان برخی از اداره ها و مؤسسات دولتی امروزی، مانند اداره پست، در بدنه ی شمالی، تلگراف منزل( ۱۳۰5 هـ ق )، در بدنـه جنوبی، دروازه آدرس مسجد سجاد مشهد باب همایون، در ضلع غربی سردر قورخانه و اداره نظمیه و در بدنـه شـرقی، خزانه انگلیس ( خزانه شاهی) در داخل حصـار مـيـدان امام خمینی (توپخانـه) احـداث شدند.
در اواسط ی میدان توپ منزل حـوض آب، ردیف و درخـت قـرار داشته میباشد.
این میدان، محل عبور و مرور انسانها و چهار پایان در میان دو قسمت قدیم و تازه شهر و مبدأ و مقصـد خطـوط وسایل نقلیه آن زمـان (کالسکه ، درشکه ، ماشین دودی) بوده شماره تلفن مسجد سجاد مشهد و امنیت عابر پیاده را تأمین می نموده است.

معمار بقاع بوعلی سینا (آرامگاه بوعلی‌سینا) کسی مسجد سجاد مشهد وجود ندارد جز معمار اهل ایران، مرد بناهای به یاد ماندنی، مهندس هوشنگ سیحون معماری آرامگاه بوعلی سینا در شهر همدان به اعمال رساند. این تاثیر تصویب‌گردیده در فهرست اثر ها ملی جمهوری اسلامی ایران امروز در میانه یک میدان قرار گرفته میباشد.

طراح آرامگاه ابن سینا رزرو مسجد سجاد مشهد این سازه را با اصول معماری اهل ایران اسلامی پیاده سازی کرده و فضاهای مهم سازه به گستردن پایین میباشد:

حیاط ده ردیف، لایی، بقاع، موزه، ساختمان بلند و محوطه آرامگاه

تاریخچه آرامگاه بوعلی سینا
طرح تشکیل داد آرامگاه ابوعلی سینا به مناسبت هزارمین سال به دنیا آمدن ابوعلی (1330 شمسی) از او‌لین شغل های زمان‌ی دوم عمل انجمن اثرها ملی بود.

هیات موسسان انجمن اثرها ملی در سال 1324 شمسی، با پیش‌فرض برتری تلفیق معماری قدیم و تازه، یک مسابقه‌ ی معماری در میان معماران آن زمان ترتیب اعطا کرد که با لحاظ مساعد آندره گُدار و محسن فروغی غالب مسابقه هوشنگ سیحون تحت عنوان معمار بقاع بوعلی آدرس مسجد سجاد مشهد سینا برگزیده شد.

محرک‌ ی شایسته ترین طرح آرامگاه بوعلی سینا، اجرای ساختمان بود. پس از ثبت آخری طرح در 1326 شمسی، انجمن اثرها ملی قصد به ایجاد کرد بقاع‌ی ابوعلی سینا گرفت. به نقل از انجمن اثر ها ملی سیحون، در آن مجال برای کامل شدن تحصیلات خویش، در پاریس به راز میبرد. بعداز دور اندیشی از تصمیم انجمن اثرها ملی در خرداد سال 1327 شمسی، طرح پایانی را که اصولا تحت عنوان نقطه نهایی‌طومار‌ی خویش شماره تلفن مسجد سجاد مشهد در پاریس ارائه کرده بود، به انجمن اثرها ملی ارسال کرد.

و در غایت طرح پایانی و جان دار آرامگاه به وسیله مهندس هوشنگ سیحون، پیاده سازی و پژوهش شد و به وسیله کمپانی پیمانکاری ابتهاج و شرکاء ساخته شد که امروز یکی زیباترین بناهای آرامگاهی کشور ایران به حساب آورده می شود.

در بحث تهيه کاشی معرق و کاشی هفت مسجد سجاد مشهد رنگ بایستی بگوییم که تهیه و تنظیم این نوع کاشی ها هزینه متعددی در بر داراست. در شرایطی که که هزینه ایفا شغل های معقلی در مقایسه با آن بسیار معدود میباشد. با دقت به تهیه و تنظیم مثال معرق کاشی و کاشی هفت رنگ که نیازمند وقت زیاد میباشد، تنظیم کاشي معقلی به وقت کمتری احتیاج دارید.

درضمن گفتیم که بعد ها کاشی رزرو مسجد سجاد مشهد معقلی بسیار خرد میباشد و از قرار به دست آوردن خشت و کاشی در کنار هم و در قطعات جدول بندی شغل معقلی صورت می‌گیرد. به کار گیری از این طریق ، کار لعاب پرش و کوچک شدن را در کاشی که در تاثیر “انقباض و انبساط” ناشی از تایید سوز و سرما و گرما به وجود میاید و کاهش می‌دهد. این کارداران منجر دوام و مقاومت بیشتر معقلی نسبت به کاشی هفت رنگ میگردد.

مخلوط در کاشی آدرس مسجد سجاد مشهد کاری معقلی
شكل كاشی کاری معقلی براساس منزل بندی و جدول کشی و بطور کلی از حالتهای شطرنج به وجود میاید. اصول شطرنج بندی در موضوع های معقلی به طور مربع و با لوز مربع میباشد. خطوط بی واسطه در معقلی به طور محورهای عمودی و افقی کاربرد فراوان داراست، ولی حرکات دیگری مانند خطوط مورب که اکثرا پایین زوایای 45 سکو می باشند، نیز وجود دارااست که موقعیت های معقلی را به وجود می‌آورد.

در معقلی سازی شماره تلفن مسجد سجاد مشهد مبنا حرکات به‌تدریج پایین زوایای ۳۰ و 6۰ رتبه بوده، ولی وجود این محورها ذیل این دو زوایه در مقداری اثرها مربوط به این هنر نیز چشم گردیده است، مانند معقلی لوز بندی به شغل رفته در چهار نبش اسکلت ساعت در حين اتابکی در ضریح حضرت معصومه ( س)